HOLDIÐ OG VALDIÐ Á BÓKMENNTAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK

Han Kan, Kristín Eiríks, Aase Berg og ég. Af einhverjum ástæðum stendur á skjánum að Rosie Goldsmith sé stjórnandi kvöldsins en maður kippir sér svo sem ekki upp við svoleiðis smáatriði.

Ég tók að mér að stýra pallborðsumræðum á Bókmenntahátíð í Reykjavík í ár, líkt og ég gerði á síðustu hátíð fyrir tveimur árum þegar ég ræddi við höfundana Steinunni Sigurðar og David Nicholls. Titill samtalsins í ár var Holdið og valdið (Politics of Flesh) og voru viðmælendur mínir Kristín Eiríksdóttir, sem las úr væntanlega bók sinni Hendur & rætur, sænska súrrealista og femínista ljóðskáldið Aase Berg, en nýjasta bók hennar Hackers nýtir sér táknmyndir sníkjudýra og tölvuvírusa til að hvetja til árása gegn feðraveldinu, og Suður-Kóreski Man-Booker verðlaunahafinn Han Kang, höfundur bókarinnar Grænmetisætan, sem var nýlega gefin út hjá Bjarti, og hinnar mögnuðu Human Acts, sem fjallar um blóðuga uppreisn sem átti sér stað í borginni Gwangju í Suður-Kóreu árið 1980.

Kvöldið gekk vel og voru viðmælendur mínir einkar vel valdir til að ræða um verk sín og hugmyndafræði undir þessum titli. Því miður náði ég lítið að ræða við fólk í salnum eftir á til að heyra hvernig þetta kom allt saman út þar sem ég þurfti að fara beinustu leið heim að pakka. Ég átti flug til Bandaríkjanna snemma morguninn eftir og sökum mikils undirbúnings og álags vikuna fyrir viðburðinn var allt ógert fyrir ferðalagið.

Hægt er að horfa á samtal okkar Kristínar, Aase og Kang á streymisíðu bókmenntahátíðar en samtalið hefst um 1:20:00 bilið. Mér skilst að þau hjá Bókmennthátíðinni ætli að klippa öll viðtölin til og setja á netið og mun ég setja það hér inn þegar þar að kemur.

NOKKUR ORÐ UM DVÍNANDI BÓKSÖLU Á ÍSLANDI

mbl.is/Þ​órður Arn­ar Þórðar­son

Þessi litli pistill birtist upphaflega á Facebooksíðu minni þann 17. ágúst 2017 og var skrifaður sem andsvar við frétt á ruv.is um að sala á íslenskum bókum hefði fallið um 30% undanfarinn áratug.

Margir vilja tengja þessa þróun við minnkandi lestur barna og unglinga. Ég er ekki alveg seldur á þá hugmynd. Í þau ár sem ég hef starfað í erlendu deildinni í Eymundsson hefur einn stærsti kúnnahópurinn minn alltaf verið unglingar. Fáir viðskiptavinir eru jafn einlægir og spenntir yfir bókunum sem þau eru að kaupa og þessir krakkar, og maður gleðst svo innilega þegar þau koma til manns og biðja um meðmæli. Maður man nefnilega hvernig þetta var. Það var á þessum aldri sem maður sjálfur kynntist þeim bókum sem mótuðu mann hve mest. Sjálfur byrjaði ég að lesa mjög mikið af bókum á ensku á unglingsárum, enda var í þá daga ekki til neitt á íslensku sem jafnaðist á við Terry Pratchett, Frank Herbert, Douglas Adams o.fl. o.fl. Það voru varla einu sinni til íslenskar glæpasögur, þótt vissulega gleypti maður líka í sig allar þær Jack Higgins og Alistair MacLean þýðingar sem maður fann á bókasafninu. (Já, ég er hræddur um að ég hafi eiginlega bara lesið karla sem unglingur, fyrir utan náttúrulega Lindgren og Blyton.)

Þónokkur nýbreytni hefur átt sér stað í íslenskum bókastefnum síðan þá. Ungir höfundar hafa sérstaklega verið duglegir að koma inn á markaðinn með nýja bókaflokka í ætt við þá sem þau sjálf uppgötvuðu á sínum tíma í Austurstrætinu, Máli og menningu, Bókabúðinni á Hlemmi, Nexus og fleiri bókabúðum sem staðið hafa í ströngu við að bjóða úrval erlendra bóka síðustu þrjátíu ár eða svo. Því miður hefur það samt tíðkast allt of lengi að þær íslensku bækur sem þessi markhópur ungs fólk hefur áhuga á að lesa eru settar beint í barnadeild bókabúða, innan um bangsa og leikföng og nagbækur. Ekki hefði ég treyst mér til að ganga þangað inn í leit að einhverju að lesa á mínum eigin brothættu unglingsárum.

Ef við ætlumst til að krakkar haldi áfram að lesa, og sérstaklega að lesa á íslensku, þá þurfum við að upphefja og halda að þeim þeim bókum sem þau sjálf hafa áhuga á að lesa, í staðinn fyrir að vera sífellt að slá á puttana á þeim og segja: “Nei, þú ert að gera þetta vitlaust, lestu þetta frekar!” Þannig sköpum við þá venju hjá þeim að sækja sér afþreyingu, spennu og skemmtun í bækur. Látum í það skína að við virðum þær bækur sem þau kjósa sjálf að lesa, finnum þeim öndvegissess í íslenskum bókabúðum og veitum þeim bókum þá fjölmiðlaumfjöllun sem þær svo sárlega þarfnast. Síðan getum við farið að hafa áhyggjur af því að þau eigi eftir að lesa Njálu og Laxness.

ÚTGÁFUFÖGNUÐUR Í EYMUNDSSON AUSTURSTRÆTI

Núna á fimmtudaginn var blásið til mikillar uppskeruhátíðar í Eymundsson í Austurstræti til að fagna útgáfu Smáglæpa og Pínulítillar kenopsíu. Það var boðið upp á léttar veitingar og Harpa Rún Kristjánsdóttir sá um að kynna bækurnar fyrir hönd Sæmundar, en síðan lásum við Jóhanna María upp úr bókunum okkar. Ég vill þakka öllum sem sáu sér fært að mæta, og sérstaklega vill ég þakka Jóhanni A. Kristjánssyni, tengdaföður mínum, fyrir að taka þessar skemmtilegu myndir af gleðinni.

Höfundarnir tveir með útgefanda sínum, Bjarna Harðarsyni

 

VIÐTAL Í SÍÐDEGISÚTVARPINU MEÐ JÓHÖNNU MARÍU EINARSDÓTTUR

Ég og Jóhanna María Einarsdóttir vorum í viðtali hjá Björgu Magnúsdóttur í Síðdegisútvarpinu í vikunni. Þar ræddum við um bækurnar okkar, Smáglæpi og Pínulitla kenopsíu, sem og um útgáfu á Íslandi í dag og hinn háa meðalaldur íslenskra rithöfunda sem gerir það að verkum að nýir höfundar komast upp með að vera kallaðir “ungir” fram yfir þrítugt, svo eitthvað sé nefnt.

VIÐTAL Í SUNNUDAGSMOGGANUM

Í Sunnudagsmogga helgarinnar er að finna viðtal sem Árni Matt tók við mig. Viðtalið snertir á hinu og þessu en snýst aðallega um Smáglæpi og starfið sem liggur á bak við bókina. Viðtalið var ánægjuleg upplifun og er ég mjög sáttur við útkomuna en þarf þó að taka fram að ég hef aldrei útskrifast frá Háskóla Íslands né nokkurn tímann lagt stund á neitt nám þar. BA gráðan mín í enskum og amerískum bókmenntum er frá UEA, Háskóla East-Anglia héraðs í Norwich, Englandi. Það hefur eitthvað skolast til, en skiptir svosem ekki miklu máli.

 

HÖFUNDAEINTAK AF EFFE NUMERO SETTE KOMIÐ Í HÚS

Það vakti mikla lukku á heimilinu um daginn þegar höfundaeintakið mitt af sjöunda hefti ítalska bókmenntatímaritsins Effe barst í bósti, en í sögunni er að finna ítalska þýðingu smásögunnar “Þjófasaga” sem ég gaf út í Meðgöngumálaseríu Partus útgáfunnar í mars 2016. Þýðingin ber heitið “Storia di una ladra” og er eftir Francescu Ritu di Berardino en sögunni fylgdi einni falleg myndskreyting eftir Sunnu Rún Pétursdóttur. Það er augljóst að Effe er einstaklega metnaðarfullt blað hvað varðar hönnun og framsetningu hins ritaða efnis og er það mér mikill heiður að fá að vera með.

SMÁGLÆPIR FÁ ÞRJÁR OG HÁLFA STJÖRNU Í DV

Smáglæpir fékk þrjár og hálfa stjörnu í helgarblaði DV núna á föstudaginn. Stjörnunum fylgdi heilsíðu bókadómur og þessi spekingslega mynd af sjálfum mér sem tekin var í bókasafnssal Þjóðmenningarhússins. Dómurinn og stjörnugjöfin er mér að sjálfsögðu mikið gleðiefni, en sérstaklega finnst mér skemmtilegt að Ágúst Borgþór nefnir söguna “Ef þið hefðuð hringt” og hrósar henni. Enn og aftur hefur fólk skiptar skoðanir um sterkustu sögur safnsins, sem þýðir vonandi að lesendur séu að upplifa ólíka hluti við lestur sagnanna. Rithöfundur getur ekki óskað sér betra hóls.

BÓKADÓMUR UM SMÁGLÆPI Í FRÉTTABLAÐINU

Það birtist bókadómur um Smáglæpi í Fréttablaðinu núna um daginn eftir Magnús Guðmundsson. Ég var mjög sáttur við dóminn og hef lítið hlustað á þá sem segja mér að hægt hefði verið að bæta einni stjörnu eða svo við hann. Að dæma bækur, tónlist, kvikmyndir og önnur listaverk með stjörnugjöf er hvort eð er leiðinleg venja dagblaða sem mig grunar að flestir blaðamenn vildu heldur losna undan og fá fólk til að lesa skrifin sjálf í staðinn. Mér þótt vænt um að Magnús telur “Rekald”, sem er saga sem stingur eilítið í stúf í safninu sökum stíls og frásagnarmáta, vera sterkasta saga safnsins. Í þeirri sögu tók ég ýmsar áhættur og fór út fyrir þægindaramma minn. Það er gleðilegt að sagan hafi getað staðið undir þeirri tilraunamennsku. Hingað til hafa flestir helst talað um fyrstu söguna, “Barnalæti”, sem sterkustu sögu safnsins, líkt og gert var í dómi Kvennablaðsins núna um daginn, og þykir mér vænt um að Rekald og aðrar óhefðbundnari sögur, líkt og “Tveir Refir” sem einhver minntist á við mig nýlega, fái einnig að njóta athygli lesenda.

VIÐTAL Í MANNLEGA ÞÆTTINUM Á RÁS 1 (VARÚÐ: SPOILERS!)

Ég fór í viðtal hjá Lísu Páls í Mannlega þættinum á Rás 1 að því tilefni að verið var að gefa út Smáglæpi, mína fyrstu bók, í vikunni. Við ræddum ritstarfið og feluleikina sem því fylgja, útlegðina til Long Island, smásögur og hvers þær eru megnugar og ýmislegt fleira. Tekið skal fram fyrir þá sem ekki hafa lesið fyrstu söguna í Smáglæpum, Barnalæti, að í viðtalinu leynast einhverjir spoilerar, og því kannski betra að kíkja á hana fyrst. Ef ykkur vantar eintak skulið þið ekki hika við að hafa samband. Þátturinn birtist upphaflega á Sarpinum, vef Ríkisútvarpsins, þann 28. júní 2017 og ætti að vera aðgengilegur þar í heild sinni enn um sinn.